تغذیه و رژیم درمانی

تغذیه و رژیم درمانی یک توصیه پزشکی است که برای بهبود وضعیت فعلی فرد و ارتقا سلامت وی ارائه می‎شود. هدف از رژیم درمانی فقط کاهش یا افزایش وزن نیست، بلکه برای درمان یک بیماری یا پیشگیری از بروز برخی مشکلات انجام می‌شود. کلینیک آرامین در پاسداران، خدمات رژیم درمانی را با توجه به نیاز شما و توسط پزشک متخصص ارائه می‌دهد. 

در این مطلب در مورد تغذیه و رژیم درمانی و ویژگی‌های یک رژیم تغذیه سالم توضیحات کاملی ارائه می‌شود. اگر سوالی در این باره دارید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

رژیم درمانی چیست؟

رژیم درمانی یک اصطلاح گسترده برای تغییر رژیم غذایی یا اتخاذ یک رژیم جدید است که برای پیشگیری یا درمان یک بیماری یا بهبود سلامت عمومی فرد انجام می‌شود. در برخی موارد، هدف از رژیم درمانی صرفا حذف بعضی مواد غذایی و بازیابی سلامت فرد است. 

یک رژیم نامناسب نه تنها منجر به افزایش وزن و بروز مشکلات پوستی می‌شود، بلکه خستگی و سستی هم در پی دارد. اگر مبتلا به بیماری خاصی باشید و رژیم توصیه شده توسط متخصص را دنبال نکنید، بسته به نوع بیماری، ممکن است دچار پیامدهایی شوید. به یاد داشته باشید که یک رژیم غذایی سالم از بروز انواع بیماری‌ها پیشگیری می‌کند.

هدف از رژیم درمانی چیست؟

فرض کنید قرار است چاقی مفرط یک فرد درمان شود؛ کاهش وزن ارتباط مستقیم با کاهش کالری‌های دریافتی دارد. در این شرایط بالانس انرژی باید منفی باشد، یعنی کالری دریافتی کمتر از کالری سوزانده شده باشد. این امر با انجام تمرینات ورزشی و همچنین تغییر عادت‌های تغذیه‌ای فرد امکان‌پذیر است.

رژیم درمانی به کاهش وزن محدود نمی‌شود و می‌تواند از طیف وسیعی از بیماری‌ها پیشگیری کرده یا آنها را درمان کند. در ادامه برخی از بیماری‌هایی را مشاهده می‌کنید که به کمک تغذیه و رژیم درمانی قابل درمان هستند:

• یبوست
• اسهال
• پوکی استخوان
• سندروم روده تحریک پذیر
• اعتیاد به الکل 
• زخم معده
• کم کاری تیروئید
• آئروفاژی
• آترواسکلروز
• بیماری قلبی
• سردرد 
• فشارخون 
• التهاب کیسه صفرا
• کولیت زخمی
• عدم تحمل لاکتوز یا کربوهیدرات
• دیابت
• نارسایی کلیه
• کم خونی
• دیورتیکولار
• کلسترول بالا

رژیم درمانی اصولی چه ویژگی‌هایی دارد؟

رژیم درمانی اصولی توسط پزشک متخصص برنامه ریزی می‌شود؛ پزشک ابتدا شرایط مراجعه کننده را بررسی می‌کند و سپس یک برنامه غذایی مخصوص وی می‌نویسد؛ این برنامه مطابق با سبک زندگی و شرایط فرد است. اگر فرد بیماری خاصی داشته باشد، پزشک برای بهبود شرایط و پیشگیری از تشدید بیماری، برخی مواد غذایی را از برنامه وی حذف می‌کند. از طرفی آن مواد غذایی که خواص درمانی دارند، به رژیم اضافه می‌شوند. 

قبل از تنظیم برنامه غذایی، پزشک فرد را معاینه کرده و اطلاعات مربوط به سوابق پزشکی و داروهای مصرفی وی را جمع آوری می‌کند. در رژیم غذایی، علائق و تمایلات هر شخص به مواد غذایی در نظر گرفته می‌شوند تا رژیم گرفتن راحت‌تر شود. فاکتورهای دیگری هم مانند وزن، چربی بدن و شاخص توده بدنی یا BMI در تغذیه و رژیم درمانی لحاظ می‌شوند.

انواع رژیم غذایی درمانی

رژیم غذایی با توجه به شرایط فرد انتخاب می‌شود و انواع مختلفی دارد، در ادامه به چند مورد از انواع رژیم غذایی درمانی اشاره می‌کنیم. 

رژیم سلامت قلب

 این رژیم غذایی برای افرادی مناسب است که دچار بیماری قلبی، فشار خون و کلسترول بالا هستند و یا افرادی که به تازگی جراحی قلب داشته‌اند. غذاهای مجاز در این برنامه رژیم غذایی عبارتند از: جو، برنج قهوه‌ای، مرغ، ماهی، آجیل، دانه‌ها، روغن زیتون، میوه به مقدار زیاد و انواع سبزیجات. غذاهای ممنوع در این رژیم عبارتند از: چربی‌های فرآوری شده، غذاهای حاوی سدیم بالا (مانند انواع کنسرو)، گوشت قرمز، قند و شیرینی و لبنیات پرچرب. 

رژیم دیابتی

مسئله دیگری که در تغذیه و رژیم درمانی همیشه مطرح می‌شود، بیماری دیابت است. این نوع رژیم غذایی برای افراد در  شرایط زیر مناسب است: 

• دیابت نوع 1 یا 2 
• در معرض ابتلا به دیابت
• مقاومت به انسولین

غذاهای مجاز در این رژیم غذایی عبارتند از: غلات سرشار از فیبر، پروتئین بدون چربی، سبزیجات بدون نشاسته، سبزیجات دارای گلیسمی پایین و حبوبات. غذاهای ممنوع در این رژیم نیز شامل شکر، نان سفید، پاستای تهیه شده از آرد سفید و آبمیوه می‌شود. 

رژیم غذایی مناسب نارسایی کلیه 

این نوع رژیم برای افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه یا سنگ کلیه مناسب است. غذاهای مناسب برای این افراد شامل گل کلم، بلوبری، سیر، روغن زیتون و سفیده تخم مرغ می‌شود. اما غذاهای ممنوع در این گروه عبارتند از غذاهای سرشار از پتاسیم، مانند موز و پرتقال، غذاهای سرشار از فسفر، مانند لبنیات و غلات کامل، غذاهای فرآوری شده با نمک افزوده و برخی نوشابه‌های دارای رنگ تیره. 

رژیم غذایی کم سدیم

رژیم کم نمک یا کم سدیم برای مبتلایان به فشار خون، نارسایی قلبی، بیماری کلیوی و سیروز کبدی توصیه می‌شود. مواد غذایی مجاز در این رژیم عبارتند از: میوه و سبزیجات تازه، آجیل بدون نمک، غلاتی مانند برنج و پاستا، گوشت تازه و ادویه و گیاهان مختلف برای طعم‌دهی به غذاها. 

اما خوراکی‌هایی مانند غذاهای آماده و انواع کنسروها، تنقلات نمکی و چاشنی‌هایی مانند سس سویا و سس کچاپ در این برنامه ممنوع است. 

رژیم بدون گلوتن

این رژیم برای افرادی که دچار بیماری سلیاک یا حساسیت به گندم هستند، مناسب است. غذاهای مناسب برای این افراد عبارتند از غلات بدون گلوتن، مانند برنج، کینوا و ذرت، اکثر محصولات لبنی، گوشت تازه، ماهی، میوه، سبزیجات، آجیل و دانه‌ها. اما هر غذای حاوی گندم، جو، چاودار و مشتقات آنها، برخی غذاهای فرآوری شده، آبجو و نوشیدنی‌های مالت برای این افراد ممنوع است.

رژیم کم فیبر

رژیم غذایی کم فیبر برای کسانی که دچار بیماری التهابی روده، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و دیورتیکولیت هستند، مناسب است. غذاهای مناسب برای این افراد شامل نان سفید، پاستا، برنج سفید، سبزیجات پخته شده و بدون پوست و دانه و انواع کمپوت است. اما این افراد نباید غذاهایی مانند غلات سبوس دار، میوه و سبزیجات خام، آجیل، دانه‌ها، پاپ کرن و میوه خشک بخورند. 

رژیم غذایی سرشار از فیبر

مبتلایان به یبوست، سندروم روده تحریک پذیر و بیماری دیورتیکولوز بهتر است از رژیم غذایی دارای فیبر زیاد استفاده کنند. مواد غذایی مناسب برای این افراد عبارتند از: غلات سبوس دار، حبوبات (مانند لوبیا و عدس)، میوه‌ها و سبزیجات، آجیل‌ها و انواع دانه‌ها. غذاهای ممنوع در این برنامه شامل غذاهای فرآوری شده کم فیبر، نان سفید، غلات بدون سبوس و کنسرو میوه‌ها و سبزیجات می‌شود. 

رژیم با کالری و پروتئین بالا 

به افرادی که به دلیل سرطان و برخی عفونت‌ها دچار سوء تغذیه شده‌اند، یا توده عضلانی زیادی را از دست داده‌اند و یا کسانی که بدن آنها در حال ترمیم زخم است، این رژیم غذایی توصیه می‌شود. غذاهای مناسب برای این افراد شامل گوشت بدون چربی، محصولات لبنی، آجیل، کره انواع آجیل‌ها (مانند کره بادام زمینی)، انواع دانه‌ها، حبوبات، غلات سبوس دار و آووکادو می‌شود. به این گروه از بیماران غذاهای کم کالری، نوشیدنی‌های رژیمی، غذاهای کم پروتئین و سالاد توصیه نمی‌شود. 

رژیم بدون لاکتوز 

اگر مبتلا به عدم تحمل لاکتوز یا برخی مشکلات گوارشی باشید، این رژیم غذایی برای شما در نظر گرفته خواهد شد. غذاهای مناسب برای این افراد عبارتند از: شیر و محصولات لبنی بدون لاکتوز، شیرهای غیر‌لبنی، مانند شیر بادام یا شیر سویا، ماست و پنیر بدون لاکتوز، گوشت، غلات، میوه‌ها و سبزیجات. این افراد نباید شیر و محصولات لبنی معمولی و هر چیزی دارای لاکتوز بخورند. 

تغذیه سالم چه مواردی را شامل می‌شود؟

رژیم غذایی سالم مجموعه‌ای از چند فاکتور مهم است، از جمله کیفیت و کمیت مواد غذایی انتخاب شده که باید ترکیب درستی از انرژی و مواد مغذی را تشکیل دهند. در تغذیه و رژیم درمانی پزشک پنج فاکتور را برای برنامه غذایی در نظر می‌گیرد که به شرح زیر هستند:

• کافی باشد، یعنی کالری و مواد غذایی مورد نیاز بیمار را فراهم کند. 
• متعادل باشد، ترکیبی از مواد غذایی از گروه‌های مختلف را در خود داشته باشد.
• تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن، از جمله انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و پروتئین را شامل شود. 
• دارای اعتدال باشد و به این ترتیب فرد نه گرسنه می‌شود و نه پرخوری می‌کند و رژیم گرفتن طاقت فرسا نخواهد بود.
• رژیم غذایی سالم دارای مواد غذایی متنوع است و فرد از ادامه دادن رژیم خسته نمی‌شود.

انواع رژیم برای کاهش وزن

گاهی مراجعه به متخصص تغذیه و رژیم درمانی با هدف کاهش وزن انجام می‌شود. در این شرایط متخصص با بررسی شرایط فرد، بهترین رژیم غذایی را برای وی انتخاب می‌کند. در ادامه لیست رژیم غذایی کاهش وزن را مشاهده می‌کنید که هر یک را به اختصار توضیح می‌دهیم. 

• رژیم پالئو (Paleo) یا غارنشینی: در این رژیم غذایی تاکید بر خوردن پروتئین بدون چربی، سبزیجات، میوه‌ها، آجیل‌ها و انواع دانه‌هاست و غذاهای فرآوری شده، لبنیات، شکر و غلات در این رژیم ممنوع است؛ در واقع پالئو عادت غذایی اجداد غار‌نشین ما را دنبال می‌کند.
• رژیم وگان (Vegan): در این رژیم، متخصص تغذیه و رژیم درمانی تمام محصولات حیوانی، را برای شما ممنوع می‌کند، از جمله گوشت، لبنیات، تخم مرغ، عسل و هر آنچه از فرآورده‌های حیوانی استخراج می‌شود. این رژیم غذایی به خاطر چربی خیلی پایین، در کاهش وزن بسیار موثر عمل می‌کند. 
• رژیم غذایی کم کربوهیدرات: در این برنامه غذایی مصرف پروتئین و چربی محدودیتی ندارد، در حالیکه مصرف کربوهیدرات محدود می‌شود. کاهش کربوهیدرات باعث رسیدن به حالتی به نام کتوز Ketosis شده که کاهش وزن چشمگیری در پی دارد. 
• رژیم غذایی فوق‌العاده کم چرب: در این رژیم، مصرف چربی روزانه به کمتر از 10 درصد کاهش پیدا می‌کند و 30 درصد از کالری روزانه از طریق چربی تامین می‌شود. این رژیم در کوتاه مدت باعث کاهش وزن می‌شود، اما در بلند مدت تاثیری نخواهد داشت. 
• رژیم اتکینز (Atkins): یکی دیگر از رژیم‌هایی که متخصص تغذیه و رژیم درمانی برای کاهش وزن توصیه می‌کند، اتکینز است. در این برنامه غذایی، مصرف کربوهیدرات محدود شده و فرد اجازه مصرف پروتئین و چربی را به میزان دلخواه دارد. 
• رژیم فستینگ یا روزه داری متناوب: همان‌طور که از نامش پیداست،  به صورت دوره‌ای خوردن را متوقف می‌کنید. به عنوان مثال، طبق توصیه پزشک، 8 ساعت اجازه دارید غذا بخورید و 16 ساعت باید روزه بگیرید (فقط نوشیدن آب در این مدت مجاز است).

 انواع رژیم برای افزایش وزن

اگر دچار لاغری شدید هستید و نیاز به افزایش وزن دارید، تغذیه و رژیم درمانی با یک برنامه غذایی سالم و اصولی در افزایش وزن به شما کمک می‌کند. برخی مواد غذایی که برای افزایش وزن توصیه می‌شوند، به شرح زیر هستند:

• شیر: یک غذای کامل محسوب می‌شود و سرشار از پروتئین، کلسیم، کربوهیدرات، چربی، مواد معدنی و ویتامین‌های ضروری است. بهتر است روزانه دو لیوان شیر همراه با غذا، قبل یا بعد از ورزش بنوشید. 
• برنج: یکی از مهم‌ترین منابع کربوهیدرات است که برای افزایش وزن ضروری است، ضمن اینکه کالری مورد نیاز را تامین می‌کند. 
• میوه‌های خشک: سرشار از آنتی اکسیدان، پروتئین، کالری و ریزمغذی‌های ضروری هستند. انواع میوه‌های خشک حاوی مقداری قند هستند که به افزایش وزن کمک می‌کنند. 
• اسموتی‌های پروتئینی خانگی: اسموتی‌های خانگی سالم‌تر از نوع آماده آن هستند. بهترین زمان برای خوردن اسموتی بعد از ورزش است که به افزایش توده عضلانی کمک می‌کند. 
• گوشت قرمز: منبع پروتئین است که به ساخت عضله و افزایش وزن کمک می‌کند. 
• ماهی چرب: ماهی سالمون سرشار از اسیدهای چرب و پروتئین است که هم به افزایش وزن کمک می‌کند و هم سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. 
• سیب زمینی و نشاسته: برخی مواد غذایی حاوی نشاسته، مانند سیب زمینی و ذرت، گزینه‌های مناسبی برای افزایش وزن هستند. این مواد غذایی کالری لازم برای بدن را تامین می‌کنند.
• نان سبوس‌دار: نان منبع کربوهیدرات است که به افزایش وزن کمک می‌کند. نان به همراه یک منبع پروتئین، مانند تخم مرغ، گوشت یا پنیر، یک وعده غذایی کامل برای افزایش وزن است. 
• تخم مرغ کامل: سرشار از پروتئین، کلسیم و چربی‌های مفید است. این ماده غذایی به ساخت عضله کمک می‌کند و به راحتی در دسترس است.

رژیم غذایی آرامین زیر نظر پزشک متخصص 

برنامه تغذیه و رژیم درمانی در آرامین توسط پزشک متخصص تنظیم و کاملا شخصی‌سازی شده است. برای ارائه یک برنامه غذایی مناسب، ابتدا پزشک شما را معاینه کرده، اطلاعاتی در مورد سوابق پزشکی و داروهایی که مصرف می‌کنید، جمع‌آوری می‌کند. پس از آن، بر اساس مشخصات فردی شما، متابولیسم بدن، حساسیت‌ها، بیماری‌ها (به ویژه مشکلات گوارشی)، دسترسی به مواد غذایی، توانایی مالی و داروهایی که مصرف می‌کنید، برنامه غذایی تعیین می‌شود. ممکن است حتی بعد از لاغری با دستگاه افراد به رژیم غذایی هم نیاز داشته باشند که پزشک متخصص تمام این موارد را قبل از نوشتن رژیم مورد بررسی قرار می دهد. 

شما عزیزان می‌توانید سوالات خود را در مورد رژیم درمانی در آرامین در انتهای این مطلب بپرسید. کارشناسان ما در اولین فرصت به تمام پرسش‌های شما پاسخ خواهند داد. 

هزینه تغذیه و رژیم درمانی

هزینه تغذیه و رژیم درمانی به شدت به نوع رژیم و پزشکی که مراجعه می‎کنید، بستگی دارد. برای اطلاع از هزینه رژیم درمانی در کلینیک آرامین با همکاران ما در تماس باشید. 

کلام آخر 

تغذیه و رژیم درمانی یکی از مهم‌ترین خدماتی است که در یک کلینیک ارائه می‌شود، چرا که تغذیه سالم بر روی تمام قسمت‌های بدن هر فرد تاثیر می‌گذارد. رژیم درمانی با هدف کاهش وزن، افزایش وزن، پیشگیری یا درمان بیماری‌ها و حفظ سلامت عمومی بدن انجام می‌شود. در کلینیک زیبایی آرامین، تغذیه و رژیم درمانی پس از بررسی شرایط شما، توسط پزشک متخصص ارائه و کاملا شخصی سازی شده است. شما عزیزان می‌توانید برای اطلاعات بیشتر در این باره، سوالات خود را در انتهای این مطلب بپرسید. کارشناسان ما در اولین فرصت به تمام پرسش‌های شما پاسخ خواهند داد.